Фтарыруйце зубы — пазбегнеце карыесу
Фтор, нараўне з кальцыем і фосфарам, з’яўляецца адным з найбольш важных мікраэлементаў, неабходных для правільнага росту, развіцця зубоў і падтрымання іх добрага стану на доўгія гады. Варта ведаць, што прэпараты, якія прымяняюцца ў стаматалогіі для прафілактыкі карыесу, — гэта не чысты фтор, а яго злучэнні — фтарыды. Апошнія зніжаюць растваральнасць эмалі, садзейнічаюць яе аднаўленню, змяншаюць ступень выдзялення кіслот бактэрыямі, якія “насяляюць” зубны налёт.Адрозніваюць фтарыраванне простае і фтарыраванне глыбокае.
Простае фтарыраванне можа быць праведзена двума метадамі. Першы — выраб зубных кап. Стаматолаг вырабляе індывідуальныя злепкі, унутраная поласць якіх запаўняецца фторзмяшчальным прэпаратам. Капы накладваюць на зубы і здымаюць праз 10—15 хвілін. Для атрымання максімальных вынікаў неабходна правесці ад 10 да 15 працэдур.
Другі метад — пакрыццё зубной эмалі фторлакам. Працэдура пачынаецца са зняцця зубнога налёту. Пасля гэтага спецыяльным пэндзлікам на паверхню зубоў наносіцца лак, які падсушваюць лямпай. Дзецям, каб атрымаць найлепшы эфект, дастаткова двух пакрыццяў зубоў на год, калі пачаць адразу ж пасля іх прарэзвання і паўтараць працэдуру да 13—14 гадоў штогод. Аднак пры апісаных метадах прафілактычны эфект непрацяглы: не адбываецца адкладання фтарыдаў у глыбіні пораў пашкоджанай зубной эмалі. Умоўна кажучы, малекулы гэтых рэчываў вельмі вялікія, каб пранікнуць глыбока. Яны рыхла ляжаць на паверхні эмалі і хутка выдаляюцца пры механічным уздзеянні.
Сапраўды эфектыўным метадам, які садзейнічае рэмінералізацыі (аднаўленню) эмалі, з’яўляецца глыбокае фтарыраванне з выкарыстаннем эмаль-герметызуючага ліквіду (камплект з дзвюх вадкасцяў).
Тэрмін “глыбокае фтарыраванне” і ўласна самую тэхналогію ўпершыню распрацаваў нямецкі прафесар А. Кнапвост. Тэхналогія дзейнічае на ўзроўні зубных крышталёў і ўлічвае хімічную структуру зуба. Глыбокае фтарыраванне — гэта паслядоўны комплекс маніпуляцый: ачышчэнне зубоў і міжзубнай прасторы ад налёту і зубнога каменю, старанная сушка, нанясенне вадкасці № 1 (утрымлівае фтарыды, солі магнію і медзі), зноў сушка, затым апрацоўка зубоў вадкасцю № 2 (гідравокіс кальцыю). У выніку хімічнай рэакцыі паміж двума слаямі ўтвараюцца субмікраскапічныя крышталі фторыстага кальцыю, фторыстага магнію, фторыстай медзі і гель крэмніевай кіслаты. Крышталі фтарыдаў застаюцца ў мікрапорах эмалі на працягу паўтара—двух гадоў і паступова выдзяляюць іоны фтору (дарэчы, канцэнтрацыя апошніх пры гэтым у 5 разоў вышэйшая, чым пры прымяненні простага фтарыравання), што і забяспечвае эфектыўную рэмінералізацыю. А дзякуючы іонам медзі забяспечваецца яшчэ і доўгачасовы бактэрыцыдны эфект.
Перавагі глыбокага фтарыравання вялікія: умацаванне эмалі, зніжэнне гіперадчувальнасці зубоў, значнае змяншэнне рызыкі развіцця карыесу і нават павелічэнне тэрміну службы пастаўленых пломбаў.
Комплексную сістэму глыбокага фтарыравання рэкамендуецца праводзіць 1—2 разы на год.
Асабліва эфектыўнае яго прымяненне ў дзяцей у перыяд змены зубоў. Справа ў тым, што зуб, які толькі прарэзаўся, мае няспелую, слаба мінералізаваную эмаль, працэс яе “выспявання” доўжыцца яшчэ прыкладна 2 гады. Такія зубы лёгка пашкоджваюцца карыесам, а распаўсюджваецца апошні вельмі хутка. Яшчэ два перыяды, калі надзвычай высокая ступень актыўнасці карыесу, — гэта падлеткавы ўзрост і цяжарнасць. З-за актыўнага росту рэзка павышаецца патрэба арганізма ў мінеральных элементах, а гарманальная перабудова вядзе да павышэння вязкасці сліны і, як вынік, да ўзмоцненага ўтварэння зубнога налёту. Таму дадатковая ахова эмалі ў гэты час проста неабходная.
Варта зазначыць, што рэгулярнае фтарыраванне зубоў мае вялікае значэнне для прафілактыкі паверхневага карыесу, асабліва ў дзяцей. Тым не менш яно з’яўляецца выключна дапаможным сродкам, выкарыстанне якога ні ў якім разе не адмяняе неабходнасці стараннага штодзённага механічнага выдалення зубнога налёту.
